O. Serge-Thomas Bonino OP: W duchu żywego tomizmu

To wielki zaszczyt dla naszego Wydziału Filozofii, że możemy gościć w naszych progach Instytut Kultury Św. Jana Pawła II. Co jednak łączy ów nowo powstały ośrodek z wydziałem filozofii? A w szczególności z naszym wydziałem filozofii?

Na pierwsze z tych pytań sam św. Jan Paweł II odpowiedział w swojej encyklice Fides et Ratio, którą można śmiało nazwać konstytucją chrześcijańskiej kultury. Wzywa on w niej filozofię, aby nie ograniczała się do swoich partykularnych zagadnień, lecz odzyskała swój właściwy wymiar: mądrości. Filozofia nie jest bowiem dziedziną zamkniętą: jest mądrością prawdziwą i jako taka zachowuje żywotną więź z innymi obszarami ludzkiej kultury (literaturą, nauką, religią...). Pozwala im stawiać sobie wyzwania, jednocześnie dążąc do oświecenia ich swoją mądrością.

Czas odpowiedzieć na drugie pytanie. Dlaczego właśnie ten wydział filozofii? W pierwszej kolejności można udzielić odpowiedzi nieszczególnie filozoficznej: otóż Jan Paweł II był jego studentem. Jest jednak druga, znacznie głębsza odpowiedź: odnosi się ona do tomistycznej specyfiki naszego wydziału. Został on założony w 1882 roku w odpowiedzi na wspaniałą encyklikę Leona XIII Aeterni patris, poświęconą filozofii chrześcijańskiej, w której papież stawiał za wzór Akwinatę, powierzony został Zakonowi Dominikanów, dla którego tomizm pozostaje fundamentalnym elementem intelektualnej i duchowej tradycji. Nasz wydział, ku pożytkowi Kościoła, miał wcielać w życie żywy tomizm. Co to oznacza? Chodzi o tomizm pojęty jako zrekonstruowaną w procesie rygorystycznych studiów historycznych doktrynę Akwinaty. Ta doktryna nie jest jednak obiektem muzealnym. Mimo ich ograniczenia, w dociekaniach św. Tomasza docieramy do pewnych podstawowych zasad w porządku metafizycznym i moralnym, dzięki czemu jego doktryna jest zdolna w swoim uniwersalizmie przyswoić i oświecić nowe etapy rozwoju kultury. Taki tomizm postulował Jan Paweł II. Chciał on również wzbogacić historyczny dorobek tomizmu o osiągnięcia fenomenologii, a w szczególności personalizmu, z drugiej zaś strony wzywa do przejścia od fenomenu do fundamentu, do filozofii bytu.

Wielkie wyzwanie, jakie stoi przed nami u kresu obecnego tysiąclecia, wyzwanie równie nieuniknione jak pilne, polega na przejściu od fenomenu do fundamentu. Nie można zatrzymać się na samym doświadczeniu; także wówczas gdy wyraża ono i ujawnia wewnętrzność człowieka i jego duchowość, refleksja racjonalna winna docierać do poziomu istoty duchowej i do fundamentu, który jest jej podłożem. A zatem refleksja filozoficzna, która wykluczałaby wszelkie otwarcie na metafizykę, byłaby zupełnie nieprzydatna do pełnienia funkcji pośredniczącej w zrozumieniu Objawienia.

Z tego założenia wynika zachęta, którą skierował do studentów naszego Uniwersytetu 17 listopada 1979 roku:

Filozofia św. Tomasza zasługuje na to, by młodzież zgłębiała ją i przyswajała, ze względu na jej uniwersalizm i ducha otwartości. [...] Podstawą i źródłem tej otwartości jest fakt, że filozofia św. Tomasza jest filozofią bytu, a zatem filozofią actus essendi, której wartość transcendentna wytycza najprostszą drogę do poznania podstawowego Bytu i czystego Aktu, a zatem do Boga [...]. Z tej proklamacji bytu filozofia św. Tomasza czerpie swoją zdolność pojmowania i afirmacji wszystkiego, co przejawia się ludzkiemu intelektowi [...] jako zdeterminowana istota istniejąca w niewyczerpalnym bogactwie swojej zawartości.

Nasz wydział z dumą odpowiada na to wezwanie wielkiego papieża i dlatego z radością rozpoczynamy współpracę z Instytutem Kultury św. Jana Pawła II.

O. Serge-Thomas Bonino OP

KLIKNIJ i dołącz do grona fundatorów Instytutu Kultury Św. Jana Pawła II w Rzymie 

Myśląc z Janem Pawłem II. Relacja z inauguracji Instytutu Kultury św. Jana Pawła II w Rzymie 

List Papieża Franciszka na inaugurację Instytutu Kultury św. Jana Pawła II w Rzymie 

Myśl Jana Pawła II jest zbyt ważna, by zamknąć ją w muzeum. Przemówienie Dariusza Karłowicza na inauguracji Instytutu Kultury św. Jana Pawła II 

Otwieramy „akademicki pomnik” dla św. Jana Pawła II. Rozmowa z rektorem Angelicum o. Michałem Paluchem OP 

Kard. Stanisław Ryłko: Instytut Kultury to bijące serce Uniwersytetu 

Dariusz Karłowicz zaprasza do wspólnego budowania Instytutu Kultury Św. Jana Pawła II

Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych numerów naszego tygodnika w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!