UniaEuropejska.pl [TPCT 161]

15 lat temu Polska przystąpiła do Unii Europejskiej. Dziś spoglądamy na proces integracyjny, jako na oczywistość, która nie mogła się nie wydarzyć. Odsunęliśmy od siebie wspomnienie sporów, które towarzyszyły debacie o akcesji, a także oswoiliśmy się z naszą obecnością w strukturach europejskich. Co więcej, za trzy lata do głosu dojdzie pokolenie, które całe swoje życie przeżyło w zjednoczonej Europie. Jednak świat, w którym wchodziliśmy do Wspólnoty, był zasadniczo inny od tego, który mamy dziś przed oczami. Problemy towarzyszące wcześniejszym debatom w znacznej mierze wygasły, a Zachód zaczął się przekształcać w sposób, który niepodobna było przewidzieć. Jesteśmy w miejscu, w którym z pewnym namysłem możemy spojrzeć wstecz, aby dostrzec przebytą drogę, ale też rozejrzeć się dookoła, aby dostrzec wyzwania, które przed nami. Czym była i jest dziś Unia Europejska, której jesteśmy integralną częścią?

Bez wsparcia ludzi takich jak Ty, nie mógłbyś czytać tego artykułu. 
Prosimy, kliknij tutaj i przekaż darowiznę w dowolnej wysokości.

Warto sobie przypomnieć, że wstąpienie do UE było odczytywane w Polsce w szerszym kontekście. Było perspektywą na wyjście poza dotychczasową historię, w którą byliśmy uwikłani przez ostatnie 300 lat. Sposobem na zerwanie się z łańcucha geopolitycznych determinizmów, a także Itaką, do której dobijemy po latach burzliwej Odysei. Jednak takie postawienie sprawy doskonale wpisywało się w atmosferę końca historii, która miała przyjść po przezwyciężeniu wieku paroksyzmów – i przypominało raczej wprowadzenie do krainy Lotofagów, niż realne mierzenie się z nową rzeczywistością. Oczywiście w pewnej mierze dzięki przystąpieniu do Unii udało się w znacznej mierze rozbić żelazną kurtynę i wyrwać zęby dawnemu porządkowi, jednak drzemka samozadowolenia nie była dobrym rozwiązaniem. Dziś widzimy, jak szybko dawne problemy przebrzmiały, a na horyzoncie pojawiły się kolejne.

Dziś Unia Europejska nie kojarzy się jedynie z sukcesami, których synonimem była jeszcze piętnaście lat temu. Coraz częściej obok jej nazwy pojawia się nieodłącznie słowo –  „kryzys”

Dziś Unia Europejska nie kojarzy się jedynie z sukcesami, których synonimem była jeszcze piętnaście lat temu. Coraz częściej obok jej nazwy pojawia się nieodłącznie słowo –  „kryzys”. Przybiera ono wiele twarzy: kryzys emigracyjny, kryzys ekonomiczny, kryzys integracyjny, czy polityczny. Agenda spraw do rozwiązania przez państwa Wspólnoty spuchła niepomiernie. Słyszymy o kolejnych pomysłach na poprawę sytuacji, a z drugiej strony odnosi się wrażenie, że przed nami jawi się obraz człowieka, który krzyczy, że chce wyjść, by pójść dalej, a jednocześnie nie napiera na drzwi, ignorując obecność klamki. Gdy dodatkowo do tego krajobrazu dołożymy całe otoczenie UE, gdzie polityka USA pod rządami Trumpa w znacznej mierze testuje jej handlowe możliwości, relacje z Chinami ukazują poważne napięcia, a dodatkowo uświadomimy sobie o obecność rosyjskiej gry na dezintegrację Wspólnoty, to obraz staje się dojmujący.

15 lat temu Polska mierzyła się z innymi problemami, dziś jest w centrum pewnych procesów, na które trzeba odpowiadać i brać za to odpowiedzialność. Jako wspólnota polityczna jesteśmy dziś postawieni wobec nowych wyzwań, które w znaczący sposób mogą wpłynąć na kształt Wspólnoty na kolejnych 15, 20 czy 30 lat. Skala wyzwań i ich naglący charakter sprawiają, że przyjęcie strategii dziś będzie miało znaczące konsekwencje. Czy jesteśmy na to gotowi? W jaki sposób patrzymy na siebie po 15 latach w strukturach UE? Czym jest dzisiaj Unia? Jaka w niej jest nasza rola? – to są pytania, które chcemy postawić w centrum tego numeru tygodnika.

Jan Czerniecki
Redaktor naczelny