Do poprawnego działania strony wymagana jest włączona obsługa JavaScript

(O)pisanie dramatu (nie)codzienności. Relacja ze spotkania na temat twórczości Białoszewskiego

(O)pisanie dramatu (nie)codzienności. Relacja ze spotkania na temat twórczości Białoszewskiego

„Pamiętnik z powstania warszawskiego” nie jest opisem heroicznym w sensie militarnym. Heroizm ten przejawia się w daniu świadectwa z dramatu Warszawy jako wspólnoty politycznej, która rozumiana jest jako całość, tym samym wpisując się greckie rozumienie miasta jako polis — mówił Dariusz Gawin podczas debaty na temat twórczości Mirona Białoszewskiego.

We środę, 6 lipca w siedzibie Teologii Politycznej przy ul. Koszykowej odbyło się spotkanie pt.: „(O)pisanie dramatu (nie)codzienności”, poświęconą twórczości Mirona Białoszewskiego. W dyskusji udział wzięli: Dariusz Gawin, Wojciech Kaliszewski oraz Karol Samsel. Rozmowę poprowadził Mikołaj Rajkowski.

Spotkanie odbyć się mogło dzięki dofinansowaniu ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. Transmisję zapewnił serwis Blogpress.

Redaktor Mikołaj Rajkowski rozpoczął debatę od pytania o to, co znaczy Białoszewski dla Warszawiaka. Dariusza Gawina zauważył, że Miron Białoszewski jest jednym z najbardziej warszawskich pisarzy. Zdaniem prof. Gawina możemy to dostrzec w zasadzie w całej twórczości pisarza — od Pamiętnika z powstania warszawskiego po opowiadania, dzienniki oraz zapiski. Historyk idei podkreślił także, że Białoszewski wnika w strukturę i topografię Warszawy i w tym sensie jego pisarstwo w sposób niezwykły oddaje charakter miasta. Jest to inne spojrzenie na Warszawę niż mamy w twórczości Prusa czy Tyrmanda.

Czy twórczość Białoszewskiego możemy zestawiać z Ulissesem Joyce’a? Karol Samsel, odpowiadając na to pytanie, stwierdził, że u pisarza znajdujemy fascynację Jamesem Joycem, chociaż jest ona skrywana i przekorna. Czymś, co zbliża do siebie obu pisarzy, jest pewna niechęć do portretowania ukochanego miasta. Samsel przypomniał także, że były już próby zestawiania Joyce’a z Białoszewskim w latach dziewięćdziesiątych przez Ryszarda Nycza. To, co może łączyć Warszawę Białoszewskiego z Dublinem Joyce’a, to swoista antyheroiczność jako nastrój rzeczywistości.

Wojciech Kaliszewski z kolei scharakteryzował Białoszewskiego-poetę jako kogoś osobnego, kogoś, kto idzie swoją drogą. Profesor Kaliszewski zwrócił także uwagę, że w przypadku Mirona Białoszewskiego trudno mówić o wyraźnym podziale w jego twórczości na prozę oraz poezję. Cechą specyficzną pisarstwa Białoszewskiego jest właśnie przenikanie się różnych rodzajów literackich.

Jak przypomniał prof. Gawin tekst Marii Janion Polska proza cywilna z 1975 roku stanowi archetyp antyheroicznego odczytywania Pamiętnika z powstania warszawskiego. Zdaniem Gawina Pamiętnik... jest pozbawiony patosu, jednak nie można nazwać go nieheroicznym. Białoszewski, opisując miasto, jest „sokratejski” — chodzi po agorze i rozmawia z ludźmi. Pisarz robi to dlatego, że miasto stanowi dla niego klasycznie rozumiane polis, czyli przede wszystkim ludzi żyjący w konkretnym miejscu. Dariusz Gawin wyraził opinię, że Pamiętnik… stanowi przykład niezwykle heroicznej książki w tym sensie, że bohaterem zbiorowym, który w niej walczy, jest samo miasto — Warszawa. Zasadne jest odwoływanie się filozofii politycznej Arystotelesa w tym sensie, że Warszawa w trakcie powstania walczy jako cała wspólnota polityczna. Białoszewski staje w roli historyka oraz świadka losu mieszkańców miasta, które stanęło do walki z absolutnym złem. 

Bartłomiej Kabat 

Zdjęcia: Jacek Łagowski

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

MKiDN kolor 152


Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych 52 numerów TPCT w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!

Wpłać darowiznę
100 zł
Wpłać darowiznę
500 zł
Wpłać darowiznę
1000 zł
Wpłać darowiznę

Newsletter

Jeśli chcesz otrzymywać informacje o nowościach, aktualnych promocjach
oraz inne istotne wiadomości z życia Teologii Politycznej - dodaj swój adres e-mail.