Marek A. Cichocki: Błąd Angeli Merkel

fot. Robert Laska dla Malemana

Przede wszystkim problemem UE nie jest dzisiaj niewystarczający poziom integracji, choć w pewnych dziedzinach niektórzy mogą pójść dalej. Ta kwestia jednak nie decyduje o przyszłości. Co zatem decyduje? - przeczytaj felieton z "Rzeczpospolitej"

Ktoś źle doradza Angeli Merkel. Poszukując nowych impulsów dla pogrążonej w kryzysach Unii Europejskiej, premier Włoch Matteo Renzi wpadł na pomysł, by spotkać się z kanclerz Niemiec i prezydentem Francji na wyspie Ventotene.

Dokładnie tam w 1941 roku w faszystowskim więzieniu włoski komunista Altiero Spinelli napisał z towarzyszami manifest o przyszłej zjednoczonej Europie. Stwierdził w nim, że narodowe, suwerenne państwo jest źródłem wszelkiego zła: nacjonalizmu i faszyzmu, dlatego jedynym rozwiązaniem jest jego likwidacja na rzecz europejskiego państwa federalnego. Po wojnie Spinelli wcielał swoje idee w życie, założył Europejski Ruch Federalistyczny, długo działał w Parlamencie Europejskim na rzecz europejskiej konstytucji.

Powojenna historia integracji europejskiej nie jest wcale taka prosta. Nie tworzyli jej tylko poczciwi de Gaspari, Schuman i Adenauer, przejęci społeczną nauką Kościoła. Tworzyła ją także włoska czy francuska komunistyczna lewica, która po rewolcie lat 60. weszła na drogę ponadpaństwowego kompromisu z coraz silniejszym neoliberalizmem. UE w obecnym kształcie ideowym stanowi zasadniczo owoc tamtego sojuszu.

Jednak dzisiaj Zachód się zmienia, a Unia po wejściu do niej państw Europy Środkowej jest inna. Dlatego pragmatyczny i poinformowany polityk, taki jak Merkel, powinien uprzejmie podziękować Renziemu za zaproszenie na Ventotene i powiedzieć, że teraz Europa potrzebuje innych impulsów.

Przede wszystkim problemem UE nie jest dzisiaj niewystarczający poziom integracji, choć w pewnych dziedzinach niektórzy mogą pójść dalej. Ta kwestia jednak nie decyduje o przyszłości. Co zatem decyduje? Utrata wewnętrznej równowagi Unii w wyniku kryzysu oraz brak wypracowanych wspólnie reguł, które pozwoliłyby ją przywrócić.

Stąd biorą się wszystkie główne bolączki: zamiast wspólnych reguł – integracja w stylu polityki gabinetowej XIX wieku i rosnący deficyt demokratyczny na poziomie narodowym; odchodzenie instytucji unijnych od pierwotnych kompetencji; utrata wzajemnego zaufania oraz poczucia odpowiedzialność w tak drażliwej sprawie jak bezpieczeństwo wewnątrz UE.

Marek A. Cichocki

Felieton ukazał się na łamach "Rzeczpospolitej"

Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych numerów naszego tygodnika w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!