W tym numerze chcemy pochylić się nad Zmartwychwstaniem w jego wymiarze nie tylko duchowym, lecz także cielesnym. Chcemy zadać pytania o wizję ciała w Starym i Nowym Przymierzu, a także ukazać nierozerwalny stop Wcielenia i Zmartwychwstania. Przyjrzymy się także Zmartwychwstaniu jako centralnemu punktowi wiary.
Wielki Tydzień. Jesteśmy wprowadzeni w najbardziej niezwykły moment Bożej historii zbawienia. Na naszych oczach poprzez całe Triduum – Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Pańskiego – wchodzimy w misterium, które dopełnia akt Wcielenia. Już pierwsza refleksja nad tymi wydarzeniami jasno nas prowadzi do namysłu nad istotnym elementem tej historii – do medytacji nad ciałem i cielesnością. Widzimy Chrystusa, który podczas Ostatniej Wieczerzy przemienia wino i chleb w swoje krew i ciało, aby następnie zostać powiedzionym do stóp krzyża, na którym dokonuje się śmierć wyniszczonego ciała i jego późniejsze złożenie do grobu, by ostatecznie zobaczyć Zmartwychwstanie. Teologia ciała rozpisana na trzy akty.
Często rozpatrując sprawy duchowe gdzieś ucieka nam wymiar niezwykle istotny dla chrześcijaństwa – splotu ducha i ciała. Gdy zastanawiamy się nad istotnymi elementami wiary, możemy prześledzić, jak wiele z nich jest związanych z realnością cielesności. Odcieleśnienie zaś prowadzi drogą na skróty – zazwyczaj do heterodoksji czy wprost herezji. Nie da się zatem rozpatrywać nauczania Kościoła bez stałego otwarcia się na teologię ciała i jej konsekwencje, na zakorzenienie w dogmacie Zmartwychwstania. „A jeśli Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także wasza wiara” – pisał św. Paweł Apostoł w 1. Liście do Koryntian. Bo właśnie na tym wydarzeniu oparta jest cała wiara Kościoła i każdego jego członka (ciało składa się bowiem z członków!).
O czym mówi nam Zmartwychwstanie? Przede wszystkim jest niezwykłym sprzeciwem wobec wielu wątków filozofii antycznej. U Platona ciało było więzieniem, a jego opuszczenie – tylko zyskiem. Stąd wielkie nieporozumienie na Agorze Ateńskiej, gdzie św. Paweł głosił moc Zmartwychwstałego! Przeciwstawia się ono też współczesnej niezgodzie na dowartościowanie ciała, która często leży u podstaw intelektualnych wizji człowieka, chcącego uwolnić się z wszelkich ograniczeń. W tym kontekście Zmartwychwstanie Chrystusa jawi się jako akt o rewolucyjnym charakterze! Oto zmasakrowane ciało zostaje przebóstwione i staje się zapowiedzią przyszłego i realnego życia, w całej jego cielesnej złożoności.
Zmartwychwstanie Chrystusa jawi się jako akt o rewolucyjnym charakterze! Oto zmasakrowane ciało zostaje przebóstwione i staje się zapowiedzią przyszłego i realnego życia, w całej jego cielesnej złożoności
Aby uświadomić sobie całą rewolucję, która dokonała się poprzez Wcielenie i Zmartwychwstanie, można sięgnąć po hebrajski termin basar, który określa nie tyle ciało, lecz także akcentuje jego kruchość, przygodność, podatność na czas i przestrzeń. Jeżeli w ten sposób spojrzymy na ukazaną w Biblii cielesność, uwidacznia się w całej głębi przepaść między stworzeniem a Bogiem – bytem wiecznym, nieskończonym, doskonałym i pełnym. Szok dogmatu Wcielenia i niepodobieństwo Zmartwychwstania demolują tę logikę i zasypują przepaść, która przez wieki była nie do przekroczenia.
Wszystkie wzmianki o zmartwychwstałym Chrystusie w niezwykle obrazowy sposób starają się unaocznić fakt, że to nie „duch”, lecz realna postać z krwi i kości. Co więcej, w świecie semickim ciało to nie tylko biologiczne i fizjologiczne aspekty życia, lecz także znak osobowości, obecności i tożsamości. Dlatego choć momenty, w których Zmartwychwstały staje pośród swoich uczniów czy bliskich, uwidaczniają pewne zmaganie z tą nową rzeczywistością, prowadzą one do konstatacji, że jest on w ciele. Co więcej, to doświadczenie jest rzeczywistością obiektywną, zewnętrzną, zarazem transcendentną i immanentną!
W tym numerze chcemy pochylić się nad Zmartwychwstaniem w jego wymiarze nie tylko duchowym, lecz także cielesnym. Chcemy zadać pytania o wizję ciała w Starym i Nowym Przymierzu, a także ukazać nierozerwalny stop Wcielenia i Zmartwychwstania. Przyjrzymy się także Zmartwychwstaniu jako centralnemu punktowi wiary.
Jan Czerniecki
Redaktor naczelny
Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych numerów naszego tygodnika w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!
Redaktor naczelny Teologii Politycznej Co Tydzień. Wieloletni koordynator i sekretarz redakcji teologiapolityczna.pl. Organizator spotkań i debat. Koordynował projekty wydawnicze. Z Fundacją Świętego Mikołaja i redakcją Teologii Politycznej związany od 2009 roku. Pracował w Ośrodku Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego oraz Instytucie Pileckiego. Absolwent archeologii na Uniwersytecie Warszawskim.