Kościół ludu? Laikat wczoraj i dziś [TPCT 199]

„Obecnie jest rzeczą pewną, że Pallotti był zwiastunem przyszłości. Prawie o sto lat uprzedził on odkrycie następującego faktu: w świecie laików, do tego czasu biernym, ospałym, lękliwym i niezdolnym do wypowiedzenia się, istnieje wielka energia służenia dobru” – powiedział o tym niezwykłym świętym papież Paweł VI. Rzeczywiście, trudno znaleźć osobę, która tak wcześnie zajęła się świeckimi i ich rolą w Kościele. Pierwsza połowa XIX wieku to czas burz, nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. Kościół także był poturbowany po Rewolucji Francuskiej, nadszarpnięty działalnością ruchów sekularyzacyjnych, sam mocno szukający ucieczki w ultramontanizm. Te tendencje nie prowadziły prostą drogą do apostolstwa świeckich. Jednak Wincenty Pallotti nie bał się takiego zaangażowania, wychodząc naprzeciw pewnej potrzebie, i tworząc fundament pod czynny udział laikatu w życiu Kościoła.

Bez wsparcia ludzi takich jak Ty, nie mógłbyś czytać tego artykułu.
Prosimy, kliknij tutaj i przekaż darowiznę w dowolnej wysokości.

Dziś to wszystko może wydawać się odległe, jak choćby słynne soborowe dyskusje o kolegialności pomiędzy o. Congarem a ks. Lefebvrem. Udział świeckich został po ostatnim soborze mocno podkreślony, a dziś żyjemy w poczuciu rosnącej podmiotowości laikatu. Jednak warto zadać sobie pytanie, czym to zaangażowanie ma być. Czy świeccy mają mieć głos odrębny wobec hierarchii, a jeżeli tak, to w jakim stopniu? Co powinno spoczywać na ich sumieniu? Pytania z pozoru błahe, ale w konkrecie życia parafii, wspólnoty, czy nawet widniejących nie tyle już na horyzoncie, ile dość mocno w obrębie Kościoła, trudności i skandali, warto się nad tym zastanowić.

Co więcej, to jest też poważne pytanie o eklezjologię. Wizja Kościoła jako latorośli, jak obrazował ją Jan Paweł II w posynodalnej adhortacji „Christifideles laici”, nawiązując do słów Chrystusa z Ewangelii wg św. Jana, czy też wizja św. Roberta Bellarmina przywiązana do pojęcia społeczności z mocnym akcentem organizacyjnym, hierarchicznym – widzialności Kościoła – akcentują nieco inne elementy wspólnoty Kościoła. Z kolei przecież encyklika Piusa XII, „Mystici Corporis”, stwierdza, że nie ma wznioślejszego i lepszego określenia Kościoła nad zdefiniowanie go jako Ciała Mistycznego Jezusa Chrystusa. Każda z tych wizji określa nie tylko Kościół jako taki, ale też rolę poszczególnych ról w jego obrębie. Bez zrozumienia tego kontekstu, czasami możemy nie rozpoznać stanowisk i ich umocowania w dyskusji o roli laikatu we współczesnym świecie.

Bez wątpienia dziś świeccy odgrywają nieporównanie większą rolę niż to miało miejsce za czasów o. Wincentego Palottiego. Ruchy katolickie, wspólnoty, stowarzyszenia, fundacje, prasa – wszystkie te ruchy i instytucje, budowane przez „lud Boży” stają się istotnym motorem działalności Kościoła. To przez ich pryzmat ocenia się często zaangażowanie całego Kościoła – także jego hierarchii. Co więcej, ich aktywność pozwala Kościołowi się oczyszczać. Wyzwania stojące przed Kościołem trzeciego tysiąclecia będą organizować całą wspólnotę wiernych – duchownych i świeckich, to bez wątpienia. Jaką rolę odegra w tym laikat? Czym jest dzisiaj oraz jak się przejawia? To są sprawy, na które chcemy rzucić światło w tym numerze tygodnika. Czy może być lepszy ku temu pretekst niż 170. rocznica śmierci św. Wincentego Pallottiego?

Jan Czerniecki
Redaktor naczelny

Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych 52 numerów TPCT w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!