Polskie style narodowe 1890-1918 – nowa wystawa w krakowskim Muzeum Narodowym

Wystawa nawiązuje do charakterystycznych dla XIX i XX wieku poszukiwań tożsamości narodowej i stylu podkreślającego lokalne odmienności oraz aspiracje. Wyeksponowanie owej tradycji i kulturowej odrębności na nowo służyć miało miedzy innymi uzasadnieniu prawa do politycznej suwerenności. Najistotniejszym źródłem inspiracji dla ówczesnych twórców była sztuka ludowa.

Jak zaznaczają twórcy, w narodowych trendach modowych obficie czerpano z tradycji ubioru szlacheckiego i mieszczańskiego, podkreślając tym samym patriotyczne nastroje zogniskowane wokół powstania styczniowego. Kolejnym prezentowanym na wystawie stylem jest styl zakopiański wykreowany przez Stanisława Witkiewicza, inspirowany sztuką podhalańską. Sam artysta mówił, że prezentuje on nie tylko oryginalną formę, ale jest także wyrazem narodowego solidaryzmu.

Kuratorzy wystawy wyróżniają także kulturę ludową Hucułów, która okazała się również ważnym źródłem inspiracji dla artystów ukraińskich. Z czasem zaczęto łączyć ją ze stylem zakopiańskim.

Znaczącym akcentem w omawianym okresie było powstanie Towarzystwa Polskiej Sztuki Stosowanej, w którego skład weszli wybitni twórcy Młodej Polski, m.in. Stanisław Wyspiański i Józef Mehoffer. Krakowskim twórcom przyświecała idea połączenia w swym artystycznym rzemiośle sztuki narodowej i nowoczesności. Zajmowali się oni rozmaitymi dziedzinami projektowania, od tkaniny i ceramiki po plakat i druki reklamowe. Następcą Towarzystwa stały się tzw. Warsztaty Krakowskie, w których skład wchodzili czołowi przedstawiciele polskiego XX – wiecznego designu: Karol Homolacs, Wojciech Jastrzębowski i Jerzy Warchałowski. Rozwinęli m.in. takie dziedziny jak meblarstwo, introligatorstwo, tkactwo, kowalstwo artystyczne czy zabawkarstwo.

Wystawa porusza jeszcze jeden interesujący wątek – związek powstałego w latach 80. XIX wieku języka esperanto z działalnością Towarzystwa Polskiej Sztuki Stosowanej. Zaczynem dla tej kooperacji była wizyta Ebenezera Howarda na „Wystawie architektury i wnętrz w otoczeniu ogrodowym”, gdzie wygłosił w esperanto wykład o swojej koncepcji miast-ogrodów.

Ten ostatni akcent szczególnie dobrze ilustruje charakter XIX i XX - wiecznych dążeń artystycznych – z jednej strony skupionych wokół rodzimej tradycji, czerpiących z narodowego folkloru, z drugiej – nawiązujących do ogólnoeuropejskich trendów i ducha internacjonalistycznej współpracy na zasadzie partnerstwa między wolnymi narodami.

Zobacz broszurę wystawy

Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych 52 numerów TPCT w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!