Antonina Karpowicz-Zbińkowska: Alamire, „Deo gracias Anglia!”

Trinity Carol Roll (znajdujący się w Bibliotece Trinity College w Cambridge) jest pergaminowym zwojem o długości ponad sześciu stóp i jest najwcześniejszym źródłem angielskich kolęd polifonicznych. Jest to rzadki dokument, zawierający zarówno tekst, jak i muzykę z początku XV wieku. Rękopis zawiera 2- i 3-głosowe kolędy, ale nie tylko.

Kierowany przez Davida Skinnera zespół Alamire podjął się nagrania utworów z tego rękopisu. Nagranie to zostało dokonane w odchudzonym składzie, zaledwie przez czterech śpiewaków i trzech instrumentalistów. Brzmienie zespołu Alamire znamy głównie z repertuaru polifonii renesansowej wykonywanej w kilkuosobowej obsadzie każdego głosu, więc jest dla mnie nowością w ich wykonaniu. Jednak efekt ich pracy jest świetny, doskonale poradzili sobie wydobywając całą moc średniowiecznej muzyki.

Średniowieczna i wczesnorenesansowa polifonia angielska jest bowiem delikatniejsza od kontynentalnej, a to za sprawą występowania na równych prawach współbrzmienia tercji, obok tradycyjnych kwint i kwart. Tercje nadają słodyczy i melancholijnego wydźwięku melodiom, łagodzą „kwadratowe” brzmienie interwałów pitagorejskich.

Najciekawszym chyba utworem z rękopisu z Trinity College jest jednak niezwiązana z tematyką świąteczną tytułowa chanson Deo gracias Anglia! Została ona napisana wkrótce po zwycięskiej dla Anglików bitwie pod Azincourt (z ang. Agincourt) w 1415 r., w której sławę zyskał król angielski Henryk V jako pogromca Francuzów. Nie tak dawno prezentowałam w cyklu Perły muzyki dawnej chanson z rękopisu z Bayeux, przedstawiającej przeciwny punkt widzenia, napisanej przez Francuzów, dla których Henryk V był prawdopodobnie najbardziej znienawidzonym spośród królów angielskich – Le Roy engloys.

Tekst Deo gracias Anglia! stanowi oczywiście punkt widzenia Anglików, jest to opis wyprawy królewskiej do Normandii i rozgromienia wojsk francuskich, co jest dowodem na łaskę Bożą, która spłynęła na naród angielski. Utwór ten został wykonany z towarzyszeniem instrumentów takich jak psałterium, lutnia i flet, które zdwajają głosy wokalne. Charakterystyczne jest tu dla późnośredniowiecznych utworów mieszanie metrum dwójkowego i trójkowego. Jednak ta chanson, jako utwór jednocześnie patriotyczny i religijny, brzmi wspaniale, mimo pozornej skromności w obsadzie, spełnia swoje zadanie odbicia chwały i splendoru królestwa.

">

A oto jedna z kolęd z rękopisu z Trinity College Hail Mary full of grace:

">

Całość płyty można znaleźć pod tym linkiem.

Antonina Karpowicz-Zbińkowska

Przeczytaj inne artykuły z cyklu Perły Muzyki Dawnej

Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych numerów naszego tygodnika w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!