Metafizyczność i polskość w sztuce XXI wieku

2023-08-25

W dobie modernizmu związki metafizyki i sztuki zdawały się rozluźniać, grożąc nieodwracalnym rozejściem się ich dróg. Proces ten nie okazał się jednak zdeterminowany ani nieodwracalny, czego przykładem był między innymi rozwijający się w dwudziestoleciu międzywojennym neoklasycyzm. Nie inaczej jest w obecnym dwudziestoleciu, w którym symbioza uczucia metafizycznego i artystycznego przeżywają swoisty renesans.

Proces ten pozwala lepiej zrozumieć nowopowstała witryna https://metafizykapolskasztukadzis.up.krakow.pl, założona w ramach projektu naukowego Metafizyczność i polskość w sztuce pierwszego dwudziestolecia XXI wieku. Opisuje ona ten skądinąd nieoczywisty temat w dokładny, a przy tym czytelny i zrozumiały sposób.

Objaśniwszy czytelnikowi ideę projektu, autor – dr hab. Rafał Solewski z Wydziału Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie – rozpoczyna od definicji narodu, który stanowi w tym kontekście bardzo ważny element przekazu artystycznego. W trzecim rozdziale rozważa afirmację i krytykę religii, która w dzisiejszych czasach jest bardzo głośnym i przez co bardzo kontrowersyjnym tematem, na który artyści wygłaszają swoje sprzeczne stanowiska w szczególnie wyrazisty sposób. W czwartym rozdziale autor rozważa temat metafizyczności historii naszego kraju i dziedzictwa naszego narodu w sztuce współczesnej. Autor krytykuje pojmowanie historii jako celowo rozwijającego się procesu, zwraca uwagę czytelnika raczej na jej cykliczny charakter; mottem tego rozdziału mogłyby być słowa amerykańskiego filozofa George’a Santayany: „know your history”. Autor wyraźnie chce przekazać, że wierność dziedzictwu jest czymś, co pomaga zarówno w jego sakralizacji, jak i w jego przeżywaniu. W ostatniej części autor omawia polską sztukę afirmatywną, zastanawiając się, czy i w jaki sposób metafizyczność idei polskiej jest ukazywana w sztuce współczesnej. Rzeczowo i dokładnie rozpatruje jej przejawy, zespalając ze sobą jej eidos i ethos. Dzięki dostępowi do ogromnego zbioru dzieł sztuki pozwala na wzbogacenie pracy o cenną ikonografię, co pozwala czytelnikowi lepiej zrozumieć współczesną sztukę metafizyczną. Projekt zrealizowano na krakowskim Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej.

Antoni Myczyński

Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych 52 numerów TPCT w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!