[RELACJA + ZDJĘCIA] Dyskusja „Teologowie – obraz po obrazie”

Już teraz zapraszamy na kolejne wydarzenie „Krytycy – obraz po obrazie”!

W dyskusji wokół obrazów Nawiedzenia uczestniczyła s. Joanna Nowińska, bp Jacek Grzybowski i o. Tomasz Grabowski OP; spotkanie prowadziła Małgorzata Czajkowska.

Już na wstępie dyskutanci podkreślili obfitość znaczeniową obrazów, odsyłającą nas do bogactwa samego Pisma Świętego. O. Grabowski stwierdził, że „toczą one walkę z doketyzmem”, mocno akcentując zmysłowy charakter ewangelicznych wydarzeń – podkrążone oczy Maryi czy chociażby odległa od Jerozolimy scenografia (czego najbardziej jaskrawym przykładem są obrazy Krzysztofa Klimka) ukazują, że wydarzenia duchowe mają miejsce w świecie z krwi i ciała.

Pomimo tej „zmysłowej” charakterystyki w obrazach nie zabrakło elementów głęboko symbolicznych – ofiary Izaaka, góry, obłoku, baranka, obecnych na obrazie o. Jacka Hajnosa OP, oddajacych symbolicznie Trójcę Świętą. Myśl tę podjął bp Jacek Grzybowski, wskazując na spiętrzenie symboli, widoczne na przykład w obrazie Jacka Dłużewskiego. Pozwala nam ono doświadczyć ponadczasowej treści, zawartej w scenie Nawiedzenia – oddanej tak, by ktoś niekoniecznie nam współczesny, za dwieście czy trzysta lat, był w stanie rozczytać ewangeliczną treść.

Na niezwykłą wizualną koncepcję życia, uwidaczniającą się w dziełach malarzy Nawiedzenia, zwróciła uwagę s. Nowińska. Barwa zieleni, będąca w Biblii kolorem życia wegetatywnego, łączy się często z bielą, przedstawiając rzekę lub, szerzej, wodę. Motywy te nawiązują zarówno do morza szklanego z Apokalipsy – symbolu przetrzymywanego lęku i zagrożenia – jak i do wody życia z Księgi Ezehiela. „Żywy” charakter podkreśla w obrazie Bogny Podbielskiej wklęsła konstrukcja, dająca możliwość „zanurzenia się” w dzieło.

Obrazy Nawiedzenia nie są, jak zauważył bp Grzybowski, pozbawione głębi filozoficznej. Malarze musieli zmierzyć się z wyzwaniem oddania dynamiki relacji pomiędzy Maryją a Elżbietą, uzyskując w efekcie niezwykłe ujęcie zagadnienia relacyjności. Sam wątek spotkania, ale także taniec i śpiew, mocno akcentują więź, która łączy dwie kobiety, nawiązując jednocześnie do tradycji – zarówno tej dalszej, jak i bardziej nam współczesnej. Spotkanie w ogóle było bowiem jednym z głównych tematów dwudziestowiecznej filozofii, rozwijanej właśnie przez myślicieli żydowskich – Martina Bubera, Franza Rosenzweiga czy Emmanuela Levinasa – zwanej filozofią dialogu.

***

Wystawę obrazów Nawiedzenia można oglądać codziennie do 12 stycznia 2025 roku, w godzinach 12:00-19:00 oraz w niedzielę w godzinach 10:00-20:00. Wstęp wolny!

UWAGA! Od 5 grudnia do 10 grudnia (wystawa otwiera się ponownie 10 grudnia, o godz. 17:00) wystawa czasowo niedostępna, ze względu na przygotowania, a następnie uroczystości sakry biskupiej biskupa-nominata Tomasza Sztajerwalda, nowego biskupa pomocniczego diecezji warszawsko-praskiej, mianowanego przez papieża 5 listopada 2024 r. 

Maciej Nowak

fot. Jacek Łagowski

Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych numerów naszego tygodnika w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!