Od oświecenia do rewolucji - Eric Voegelin

W wypadku Marksa jednak walka pomiędzy przedstawicielami różnych obozów wpłynęła nawet na dostępność jego prac. Z racji tego że marksiści uznali je za nieistotne, całkiem spory zbiór manuskryptów pozostał nieopublikowany aż do czasów gdy w latach 1927–1932 zaczęły ukazywać się tomy Marx-Engels Gesamtausgabe.

Od oświecenia do rewolucji

Eric Voegelin

wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

ilość stron: 412

Marks: dialektyka odwrócona

Omawiając Comte’a, zastanawialiśmy się nad trudnościami związanymi z interpretacją myśliciela, którego idee stanowią jeden z elementów współczesnego kryzysu. Wiele z tego, co wówczas powiedzieliśmy, odnosi się również do Karola Marksa (1818–1883). Wszystkie najważniejsze dzieła Comte’a zostały opublikowane za jego życia, w związku z czym podczas zmagań pomiędzy absolutnymi a intelektualnymi pozytywistami można było przynajmniej odwołać się do samego Comte’a. W wypadku Marksa jednak walka pomiędzy przedstawicielami różnych obozów wpłynęła nawet na dostępność jego prac. Z racji tego że marksiści uznali je za nieistotne, całkiem spory zbiór manuskryptów pozostał nieopublikowany aż do czasów gdy w latach 1927–1932 zaczęły ukazywać się tomy Marx-Engels Gesamtausgabe. W pierwszym pokoleniu ruchu marksistowskiego powstał nawet mit młodego, filozofującego Marksa, który dopiero około 1845 roku dotarł do prawdziwych konstatacji z zakresu ekonomii, socjologii i filozofii historii. Według tej legendy wczesnych dzieł nie warto było zatem czytać. W rezultacie dla szerokiej publiczności Marks stał się autorem Manifestu komunistycznego oraz Kapitału, założycielem Pierwszej Międzynarodówki oraz, w szerszym sensie, ruchu komunistycznego. Stał się Marksem marksistów i ojcem rosyjskiej rewolucji. Już za swojego życia historyczny Marks praktycznie zniknął, przesłonięty przez postać mitycznego przodka ruchu nazwanego jego imieniem. Przemiana ta była na tyle poważna, że pytanie o „prawdziwego” Marksa stało się pytaniem o to, czy był to Marks Bernsteina i Karla Kautskiego, czy też Marks Róży Luksemburg i Lenina. Pytanie o to, czy twierdzenia diadochów i epigonów nie były same w sobie w całości wątpliwe, nigdy nie zostało poważnie postawione. Impas został przełamany dopiero wówczas, gdy po zakończeniu I wojny światowej i rewolucji październikowej moskiewski Instytut Marksa–Engelsa–Lenina rozpoczął publikację dzieł patres, uznając to za swój sakralny obowiązek, i kiedy w tym samym czasie niemieccy socjaldemokraci zaczęli interesować się bogactwem manuskryptów znajdujących się w archiwach partii. W rezultacie tego interesującego rozwoju wydarzeń poważne interpretacje idei Marksa zaczęły powstawać dopiero po roku 1932.

przeczytaj cały fragment

Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych numerów naszego tygodnika w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!