IPN zaprasza na wystawę „Obraz Treblinki w oczach Samuela Willenberga”

2020-01-24

Już od najbliższej środy – 29 stycznia – będzie można oglądać wystawę zatytułowaną „Obraz Treblinki oczami Samuela Willenberga”, której otwarcie wpisuje się w obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Na wystawie zaprezentowana zostaną m.in. rzeźby, które powstały na kanwie przeżyć Willenberga podczas jego pobytu w obozie zagłady w Treblince.

Ekspozycja zostanie otwarta 28 stycznia o godz. 18.00 w warszawskim Centrum Edukacyjnym IPN przy ul.Marszałkowskiej 21/25. Uroczystość swoją obecnością uświetni Ada Krystyna Willenberg, wdowa po Samuelu Willenbergu – jednym z 200 więźniów, którym 2 sierpnia 1943 r. udało się uciec z niemieckiego obozu zagłady w Treblince. Zaprezentowane na wystawie rzeźby, rysunki i fragmenty wspomnień Willenberga, wydobywają na światło dzienne postacie i sceny, które najgłębiej wryły się w pamięć ich autora. Dostarczają bezpośrednich dowodów zbrodni, mimo że jej sprawcy dołożyli starań, by zatrzeć wszelkie ślady. Wystawie towarzyszyć będzie emisja filmu dokumentalnego „Ostatni świadek z Treblinki”.

Samuel Willenberg, bohater wystawy, w chwili swej śmierci w 2016 r. pozostawał ostatnim z żyjących ocalałych z buntu w Treblince. Urodził się w 1923 r. w Częstochowie jako syn Maniefy z domu Popow i Pereca Willenberga. Miał dwie siostry: starszą Itę i młodszą Tamarę. W październiku 1942 r. przybył do obozu w Treblince w transporcie 6 tysięcy Żydów deportowanych z getta w Opatowie. Większość została natychmiast wysłana na śmierć; był jedynym, który pozostał przy życiu. Pierwszej nocy w obozie Willenberg usłyszał z oddali znajomy głos swojego szkolnego nauczyciela historii - profesora Meringa, który jeszcze tej samej nocy przekonywał Samuela: „Ty musisz stąd uciec, aby opowiedzieć światu, coś tutaj widział i co jeszcze zobaczysz. To będzie twoje zadanie”.

Willenberg przebywał w Treblince do wybuchu buntu 2 sierpnia 1943 r. Na własne oczy widział przybycie transportów z setkami tysięcy Żydów i tysiącami Romów oraz chwilę wysłania ich na śmierć w komorze gazowej. Los ten spotkał także jego siostry Itę i Tamarę. Willenberg doświadczył osobiście upokorzenia, przemocy, okrucieństwa i skrajnej brutalności ze strony niemieckiego personelu SS i ukraińskich strażników z „SS-Wachmänner”.

Chcąc pomścić zamordowanych i położyć kres machinie egzekucyjnej, więźniowie zorganizowali bunt. Willenberg wziął udział w rebelii i został postrzelony w nogę. Pomimo rany i ciągłego ostrzału udało mu się uciec z obozu i dotrzeć do Warszawy. Pod przybranym nazwiskiem Ignacy Popow („Igo”) walczył w Powstaniu Warszawskim, najpierw w szeregach Armii Krajowej, a potem Polskiej Armii Ludowej. Po wojnie pozostał w Polsce. Po śmierci ojca, w 1950 r. wraz z matką i żoną Adą wyemigrował do Izraela.

Profesor Mering zginął w Treblince, a Samuel Willenberg całym przyszłym życiem wypełniał zadanie powierzone mu przez dawnego nauczyciela, dając świadectwo tego, co widział w Treblince. Wspomnienia o obozie i zbrojnej rebelii zapisał w książce „Bunt w Treblince” (1984). Wykonał szkice oraz rzeźby z brązu na kanwie wspomnień z miejsca kaźni. Wraz z żoną przez lata towarzyszył wycieczkom młodzieży z Izraela do Polski.

Za swoją działalność podczas i po drugiej wojnie światowej Samuel Willenberg otrzymał najwyższe odznaczenia państwowe, w tym Order Wojenny Virtuti Militari, Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Walecznych, Warszawski Krzyż Powstańczy, Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, Order Odrodzenia Polski oraz Medal Wojska Polskiego.

Więcej o buncie w Treblince na portalu Dzieje.pl

Informacja o wystawie na stronie Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnego IPN im. Janusza Kurtyki

Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych numerów naszego tygodnika w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!