W środę 26 sierpnia na Uniwersytecie Oxfordzkim miało miejsce wyjątkowe internetowe webinarium organizowane w ścisłym partnerstwie z Teologią Polityczną. Jego tematem był fenomen polskiej Solidarności, o której rozmawiali wybitni intelektualiści europejscy – wśród nich reprezentujący nasze środowisko Marek A. Cichocki.
KLIKNIJ LINK i obejrzyj debatę!
Webinarium zorganizowane zostało z okazji przypadającej w tym roku 40. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych. Jego uczestnikami – które odbyło się pod przewodnictwem Lorda Alderdice’a, dyrektora St. Benet’s Institute, jednego z najważniejszych forów dialogu na Oxfordzie – byli:
prof. Norman Davis (FBA);
prof. Marek A. Cichocki (Teologia Polityczna);
prof. Kalypso Nicoladis (University of Oxford);
Dr Donna Hicks (Harvard University).
Środowe spotkanie prowadził i moderował Lord John Alderdice, który jako Lider Sojuszniczej Partii Irlandii Północnej odegrał znaczącą rolę w Rozmowach o Irlandii Północnej, w tym w negocjacjach nad Porozumieniem Wielkopiątkowym z 1998 roku. Był pierwszym marszałkiem nowego Zgromadzenia Irlandii Północnej, a na emeryturze w 2004 roku został powołany do Niezależnej Komisji Nadzoru, której zadaniem było zamykanie operacji terrorystycznych i nadzorowanie normalizacji bezpieczeństwa w Irlandii Północnej. Jest cenionym specjalistą w dziedzinie psychologii jednostkowej oraz grupowej gwałtownych konfliktów politycznych.
Solidarność to wybór, a nie obowiązek – mówiła prof. Nicolaidis
Po krótkim wprowadzeniu Lorda Alderdice'a głos zabrała prof. Kalypso Nicolaidis z Oxfordu. Zwróciła uwagę na mnogość tradycji solidarnościowych, stawiając zasadnicze pytanie o to, która z nich jest w dzisiejszej debacie najistotniejsza. Prof. Nicolaidis przedstawiła możliwą wizję współczesnej solidarności opierającej się o pewne dyrektywy normatywne. Zgodnie z takim ujęciem, dyskutowane zagadnienie rozumiane jest jako swego rodzaju nienaiwna, międzynarodowa czy może nawet międzyludzka solidarność. – Solidarność to wybór, a nie obowiązek – mówiła Nicolaidis. – Może jednak współcześnie należałoby przekształcić ją w jakąś formę zinstytucjonalizowanej sprawiedliwości? – kontynuowała.
Kolejnym, zabierającym głos gościem był prof. Norman Davies, który zaczął od przewrotnej obserwacji lingwistycznej, zwracając uwagę, iż słowa „solidarność" i „socjalizm" mają wspólny rdzeń językowy. Jak jednak pokazała historia, na tym ich bliskie związki się kończą. Prof. Davies w swej wypowiedzi zarysował polską tradycję insurekcyjną, w ramach której umiejscowił ruch społeczny „Solidarność". Była to wyjątkowa, narodowa, niezbrojna insurekcja przeciwko niewolącemu reżimowi, w której wielką, inspiratorską rolę odegrał papież Jan Paweł II. Prof. Davies dodał, że rozmawiając na temat „Solidarności" nie należy popadać w nadmiernie intelektualny ton – jego zdaniem, postrzegać ją trzeba raczej jako prosty i zdecydowany ruch sprzeciwu w stosunku do opresyjnej władzy.
Wypowiedź dr Hicks z Harvardu ogniskowała się wokół kwestii godności. Zdaniem badaczki jest to podstawowa kategoria w refleksji nad jakimkolwiek konfliktem i to jej pogwałcenie popchnęło społeczeństwo z Lechem Wałęsą na czele do radykalnego sprzeciwu wobec komunistów. Godność Polaków, której podłoże Hicks lokalizuje w teologii, była za PRL-u notorycznie szargana. Solidarność wyrosła zatem z narastającego w ludziach buntu i pragnienia restytucji wartości immanentnej każdemu człowiekowi.
Solidarność narodziła się z chrześcijańskiej etyki miłości – zauważył prof. Cichocki
Prof. Marek A. Cichocki przywołał historię kształtowania się środowiska Teologii Politycznej jako swoistego kontynuatora tradycji solidarnościowej. Profesor dokonał następnie podziału na dwa nurty w refleksji nad solidarnością: utylitarny, polegający na wspieraniu tych, dzięki którym czerpiemy jakieś korzyści, oraz chrześcijański – oparty o zasadę miłości. Według Cichockiego współczesne społeczeństwa mają problem z ustawieniem jej w centrum polityki, a to właśnie z chrześcijańskiej etyki miłości narodziła się zdaniem autora „Północy i południa" Solidarność, przywracając m.in. wartość ludzkiej pracy. W dalszej części wypowiedzi przyznał, że wciąż trwający kryzys, jaki nastał po zakończeniu zimnej wojny to bardzo dobra okazja, by na nowo odkryć ową etykę solidarności.
Opracowała Hanna Nowak
KLIKNIJ LINK i obejrzyj debatę!
*
Organizatorem webinarium było Centre for Democracy and Peace Building, które do partnerskiej współpracy zaprosiło: St. Benet’s Institute, St. Benet’s Hall, University of Oxford oraz Teologię Polityczną. Wydarzenie wspierał Instytut Kultury Polskiej w Londynie.
