Jaki jest związek między przeznaczeniem a porządkiem świata? Czy greccy filozofowie dostrzegali w porządku świata przejaw dobroci? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w najnowszej książce ks. prof. Tomasza Stępnia – pisze Łukasz Krzysztofka w relacji z premiery książki „Porządek i miłość” w 25/722 numerze tygodnika „Niedziela”.
Znaleźliśmy się dzisiaj w okolicy Homera i jego patrzenia na świat przez pryzmat nieuchronności losu – mówił w czasie promocji książki „Porządek i miłość. Koncepcja opatrzności Bożej w myśli starożytnej" ks. prof. T. Stępień. Kierownik Katedry Filozofii Religii Wydziału Teologicznego UKSW zwrócił uwagę, że współczesny świat wydaje się być chaosem, na którym nie sposób budować. – U Homera, w świecie bez idei, odżywa przekonanie, że istnieje jakiś przymus, a życie ludzkie ma z góry nadany kierunek. Takie myślenie widać dzisiaj, gdy spojrzymy na rozwój astrologii – zauważył autor książki, dodając, że jego praca to suma wszystkich badaczy, którzy w jakiś sposób zajmowali się problemem Opatrzności Bożej.
Publikacja przede wszystkim traktuje o opatrzności dotyczącej porządku świata, tego, w jaki sposób Bóg – czy bogowie – ten świat tworzą i tego, w jaki sposób tym światem kierują. Ponieważ w książce chodzi o prześledzenie rozwoju idei, termin „opatrzność” pisany jest małą literą.
Książka ks. prof. Stępnia jest pracą pionierską. Autor wychodzi od analizy obrazu przeznaczenia zawartego w praźródłach kultury europejskiej: klasycznych dziełach Homera, pismach filozofów jońskich, antycznych dramatach greckich oraz myśli Platona. Obrazuje dojrzewanie racjonalnej koncepcji opatrzności w filozofii stoickiej i neoplatońskiej, by płynnie przejść do jej religijnego odpowiednika w Piśmie Świętym, dziełach wczesnochrześcijańskich apologetów i pierwszych Ojców Kościoła. – Dzisiaj jest w świecie tendencja do tego, aby nie odnosić życia człowieka do Istoty wyższej. Liczę się tylko ja. Widać to szczególnie w reklamach. Jest to bardzo dalekie od greckiego rozumienia porządku natury, a tym bardziej od chrześcijańskiego pojmowania wolności – podkreślił dr Rafał Tichy, filozof i reżyser filmów dokumentalnych.
Łukasz Krzysztofka
Artykuł ukazał się w tygodniku Niedziela, w numerze 25/722 z 23 czerwca 2019 roku.