Na Wielkanoc proponuję posłuchać motetu Johna Tavernera „Dum transisset sabbatum”, będącego opracowaniem responsorium opisującym przybycie do grobu Pańskiego trzech niewiast – pisze Antonina Karpowicz-Zbińkowska w cyklu „Perły muzyki dawnej”.
Jedno z responsoriów śpiewanych w matutinum Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego bazuje na tekście z Ewangelii św. Marka, opisującym przybycie do grobu Pańskiego trzech niewiast. Wiemy z lektury tekstu Pisma Świętego, że scena opisana w tym fragmencie ukazuje zdumienie kobiet, które zamiast zwłok odnalazły w grobie anioła, który oznajmił im, że Pana, którego one szukają nie ma tu, bo zmartwychwstał. Nakazał im też on iść do Dwunastu i przekazać im tę nowinę. Tymczasem one tak się przeraziły, że uciekły i nikomu nie powiedziały o tym ani słowa (Por. Mk 16, 1-8).
Tekst responsorium nie rozwodzi się jednak dłużej nad całą tą opowieścią, nie taka jest bowiem rola tekstu liturgicznego – rozpamiętywanie opisanej sytuacji od strony psychologicznej. Do tego raczej przyzwyczaiło nas współczesne kaznodziejstwo. Tymczasem Liturgia godzin, zwłaszcza w responsoriach, ma raczej uruchomić w nas ten rezonans skojarzeń z lektury Pisma Świętego, reminiscencję, w tym zaś przypadku jedynie ma nam przypomnieć całą tę scenę. Sam tekst mówi zatem tylko o przyjściu niewiast do grobu wraz z wonnościami, którymi chciały one namaścić ciało Pana Jezusa.
Na Wielkanoc proponuję posłuchać motetu Johna Tavernera (1490-1545), Dum transisset sabbatum, będącego opracowaniem tego responsorium. Należy przy tym pamiętać, że w dawnych czasach matutinum śpiewano nocą. Tym bardziej należy docenić świetlistość tej muzyki. Taverner znany jest z zastosowania wyjątkowo wysokich rejestrów w partiach sopranowych. Wyjątkowo dobrze sprawdza się ten zabieg w utworze mającym przedstawić jasność poranka Zmartwychwstania.
Oto łaciński tekst responsorium:
R. Cum transísset sábbatum, María Magdaléne, et María Iacóbi, et Salóme emérunt arómata,
* Ut veniéntes úngerent Iesum, allelúia, allelúia.
V. Et valde mane una sabbatórum, véniunt ad monuméntum, orto iam sole.
R. Ut veniéntes úngerent Iesum, allelúia, allelúia.
V. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
R. Ut veniéntes úngerent Iesum, allelúia, allelúia.
I polskie tłumaczenie:
R. Gdy minął szabat, Maria Magdalena i Maria Jakubowa, i Salome nakupiły wonności,
* Aby pójść i namaścić Jezusa. Alleluja, alleluja.
V. I bardzo rano w pierwszy dzień tygodnia przyszły do grobu, gdy już wzeszło słońce.
R. Aby pójść i namaścić Jezusa. Alleluja, alleluja.
V. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
R. Aby pójść i namaścić Jezusa. Alleluja, alleluja.
A oto motet Dum transisset sabbatum Johna Tavernera w wykonaniu Tallis scholars pod dyrekcją Petera Phillipsa:
Antonina Karpowicz-Zbińkowska
