Pytanie – kim jestem, co jest dla mnie najważniejsze, prowadzi do pytania o przeszłość: kim byli moi przodkowie, w co wierzyli, co było dla nich ważne
Pytanie – kim jestem, co jest dla mnie najważniejsze, prowadzi do pytania o przeszłość: kim byli moi przodkowie, w co wierzyli, co było dla nich ważne
Historia ma konsekwencje. Mickiewicz, Mochnacki, Norwid, Witkacy o dziejach Polski
red. Arkady Rzegocki
wydawca: Ośrodek Myśli Politycznej, Muzeum Historii Polski
ilość stron: 176
WPROWADZENIE
czyli o potrzebie czytania klasyków
Kultura jest przede wszystkim dobrem wspólnym narodu. Kultura polska jest dobrem, na którym opiera się życie duchowe Polaków. Ona wyodrębnia nas jako naród. Ona stanowi o nas przez cały ciąg dziejów, stanowi bardziej niż siła materialna, bardziej nawet niż granice polityczne.
Jan Paweł II, Gniezno, 3 czerwca 1979
Rzecz, w którą człowiek faktycznie wierzy (dość często nawet nie uświadamiając
sobie tego, a co dopiero innym); rzecz, którą człowiek faktycznie bierze
sobie do serca i którą ma za pewnik zważywszy swe żywotne powiązanie
z tajemniczym wszechświatem oraz swe obowiązki w nim i przeznaczenia,
w każdym przypadku jest dlań najpierwszą rzeczą, twórczo determinującą
całą resztę.
Thomas Carlyle
Żyjemy na przełomie epok, zmiana jest czymś wszechobecnym, stałych punktów odniesienia wciąż ubywa. Początek nowego tysiąclecia, upadek komunistycznej ideologii w większości państw, które do niej się odwoływały, wreszcie trzecia – lub jak chcą niektórzy – czwarta fala globalizacji utrudniają znalezienie swojego miejsca w świecie, powodują kłopoty z tożsamością poszczególnych jednostek, ale także całych zbiorowości.
Gdy sięgniemy do tragicznego doświadczenia polskiego w XX wieku, to odnotujemy dodatkowo wyniszczenie dóbr kultury, bibliotek, miast, miasteczek i wielu wsi, a szczególnie eliminację elit, co dodatkowo wzmacnia problemy Polaków z postrzeganiem samych siebie, kłopoty z tożsamością. Pytanie – kim jestem, co jest dla mnie najważniejsze, prowadzi do pytania o przeszłość: kim byli moi przodkowie, w co wierzyli, co było dla nich ważne. A to z kolei powoduje refleksję na temat przyszłości: kim będą moje dzieci, kim chciałbym, żeby były, co chciałbym moim dzieciom, wnukom czy prawnukomprzekazać, z rzeczy najważniejszych? Za tymi pytaniami idzie rozważanie mojego stosunku do obcokrajowców: w czym jestem do nich podobny, czym się różnię. Co to znaczy być Polakiem, czym była polska przeszłość, która ukształtowała naród nad Wisłą? Czy historia ma wciąż znaczenie dla życia jednostki? Na czym polega polska specyfi ka, czy w ogóle istnieje, czy jest w niej coś wartościowego, czy też niesie za sobą jedynie niepotrzebne obciążenie? Na początku XXI wieku warto także stawiać sobie pytanie o sens dziejów. Czy z historii cokolwiek wynika, czy historia w ogóle ma jakiś cel? Refleksje te są niezwykle ważne dla poszczególnych jednostek, ale także dla zaistnienia wspólnoty narodowej. W kulturowej definicji narodu podkreśla się właśnie znacznie wspólnej świadomości, istnienia symboli, mitów, faktów z przeszłości, które luźną zbiorowość łączą w naród.
przeczytaj cały wstęp i przejrzyj spis treści książki