"Co mogą martwi jeńcy?" Film Anny Ferens na DVD

Film do kupienia na stronie producenta

 „Rosja jest krajem z nieprzewidywalna przeszłością” – mówi Andriej Lipskij, redaktor rosyjskiej Nowej Gazety.

I taka właśnie nieznana w Rosji historia jest tematem filmu.  Historia nieznana również w Polsce. Ważna dlatego, że ustala się przedmiotem medialnego szumu w prasie rosyjskiej. Ta nieprzewidywalność  przeszłości wynika również  z tego, ze historia w ogóle jest istotnym narzędziem w rekach polityków – tak komentuje fakt, ze sprawa była nieznana Mark Smith – historyk z Brytyjskiej Akademii Wojskowej.

Film opowiada o kolejnej „białej plamie” w relacjach polsko-rosyjskich -  losach jeńców sowieckich w polskich obozach po wojnie 1920 roku. Temat był przemilczany w czasach komunizmu zarówno przez Polskę jak i przez ZSRR. Pojawił się na początku lat 90tych XX wieku, kiedy Rosja przyznała oficjalnie, ze sprawcami mordu w Katyniu było NKWD. Wtedy to w rosyjskich mediach zaczęły ukazywać się artykuły o tym, ze w polskich obozach masowo ginęli sowieccy jeńcy. Na podstawie materiałów archiwalnych można bez żadnych wątpliwości stwierdzić, że powodem śmierci tysięcy jeńców były choroby zakaźne.  Wypowiadają się historycy polscy , rosyjscy, brytyjscy.  Bogate materiały archiwalne fotografie i filmy opracowane z pomocą nowoczesnej grafiki komputerowej  ilustrują temat.  Dowiadujemy się w jaki sposób trafili do niewoli, jakie warunki panowały w obozach, jakie mieli tam zajęcia (organizowane były warsztaty, prowadzona gazetka, jeńcy byli zatrudniani przy pracach polowych).  Obozy były monitorowane przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż. Ciekawe, ze nasza ekipa była pierwsza, które oglądała i sfilmowała materiały zachowane w archiwach MCK w Genewie. Żaden historyk ani polski ani rosyjski  raportów MCK nie oglądał – twierdzi Fabrizio Benzi, główny archiwista MCK w Genewie.

  Część jeńców wróciła do Rosji na podstawie traktatu o wymianie. Część  zmarła w obozach z powodu ciężkich, trudnych do opanowania epidemii. Trudnych również z tego powodu, ze Polska tuz po odzyskaniu niepodległości i 2 wojnach była biednym krajem, którego obywatele sami wymagali szerokiej pomocy. Liczba zmarłych jest przedmiotem sporu miedzy historykami – w filmie pokazujemy rożne wersje prezentowane przez historyków polskich i rosyjskich. Jednym z bohaterów filmu jest syn jeńca rosyjskiego i Polki.

Tysiące sowieckich jeńców spoczywa w polskiej ziemi i dopiero po prawie 80 latach zarówno Polacy jak i Rosjanie o tym się dowiadują. Dlaczego nikt się wcześniej nie upomniał o ich pamięć? Dymitrij Babicz, młody rosyjski dziennikarz, uważa, ze z jednej strony Rosjanie nie maja tradycji  pamiętania o swoich zmarłych, zbyt wielu przez dziesiątki lat komunizmu ginęło tam bez wieści i nie wolno było się o nich upominać. Z drugiej strony  poruszenie tego tematu było narzędziem władz rosyjskich po tym jak przyznały, ze Związek Radziecki  jest odpowiedzialny za śmierć Polaków w Katyniu. Masowe publikacje na temat sowieckich jeńców w Polsce miało jakby zrównoważyć własne winy.

W filmie pokazujemy tez jak rozwijało się to medialne istnienie tematu. Od publikacji, w których oskarżano Polaków o eksterminacje tysięcy Rosjan po chwilowa  zmianę w tonie poruszania tego tematu. Zmianie jaka nastąpiła po katastrofie polskiego samolotu rządowego pod Smoleńskiem w kwietniu 2010. Miesiąc później powróciły artykuły podające nieprawdziwe dane.

mat. prasowe producenta

Czy podobał się Państwu ten tekst? Jeśli tak, mogą Państwo przyczynić się do publikacji kolejnych, dołączając do grona MECENASÓW Teologii Politycznej Co Tydzień, redakcji jedynego tygodnika filozoficznego w Polsce. Trwa >>>ZBIÓRKA<<< na wydanie kolejnych 52 numerów TPCT w 2024 roku. Każda darowizna ma dla nas olbrzymie znaczenie!